Έχεις ποτέ νιώσει σαν ψάρι έξω από τη γυάλα;
Αυτό το συναίσθημα της απομόνωσης, της
αστάθειας ή της έκθεσης σε έναν κόσμο άγνωστο είναι συχνό όταν απομακρυνόμαστε από
τις οικείες μας συνήθειες. Στην ψυχολογία, η μεταφορά αυτή αντικατοπτρίζει τη σύγκρουση
ανάμεσα στη ζώνη άνεσης και την ανάγκη για αλλαγή. Το γνώριμο μπορεί να είναι άνετο,
αλλά πολλές φορές λειτουργεί σαν ένα αόρατο κλουβί που μας περιορίζει.
Οι Ρίζες των Μοτίβων Συμπεριφοράς
Τα μοτίβα συμπεριφοράς είναι επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις και επιλογές που
διαμορφώνουμε μέσα από την εμπειρία μας. Τα περισσότερα από αυτά αναπτύσσονται
στην παιδική ηλικία, ως απαντήσεις σε περιβάλλοντα που μας διαμόρφωσαν. Οι γονείς, οι
δάσκαλοι, οι φίλοι, ακόμα και η κοινωνία, μας υποδεικνύουν τρόπους σκέψης και δράσης
που τελικά γίνονται μέρος της ταυτότητάς μας. Ωστόσο, πολλά από αυτά τα μοτίβα
συνεχίζουν να επηρεάζουν τη ζωή μας, ακόμη κι αν δεν μας εξυπηρετούν πια.
Για παράδειγμα, ένα άτομο που έχει μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον όπου η αποτυχία
θεωρούνταν μη αποδεκτή, μπορεί να αποφεύγει τις προκλήσεις ακόμα και ως ενήλικας. Ένα
άλλο άτομο που έχει μάθει να καταπιέζει τα συναισθήματά του για να διατηρεί την ηρεμία
γύρω του, μπορεί να δυσκολεύεται να θέτει όρια στις σχέσεις του. Αυτά τα μοτίβα είναι
ισχυρά, γιατί είναι βαθιά ριζωμένα μέσα μας. Η αλλαγή τους απαιτεί συνειδητή
προσπάθεια.
Όταν το Ψάρι Βγαίνει από τη Γυάλα
Όταν αποφασίζουμε να σπάσουμε τα μοτίβα μας, έρχεται η πρόκληση. Η μετάβαση στο
άγνωστο μπορεί να δημιουργήσει άγχος, φόβο ή αντίσταση. Το ψάρι έξω από τη γυάλα
χάνει τη σταθερότητα που είχε, όμως ταυτόχρονα αποκτά νέες δυνατότητες. Το ίδιο ισχύει
και για εμάς: η αλλαγή μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά είναι και η μόνη οδός προς την
εξέλιξη.
Οι πρώτες στιγμές έξω από τη «γυάλα» μπορεί να είναι τρομακτικές. Η έλλειψη σιγουριάς
και η αίσθηση ότι δεν έχουμε έλεγχο μπορούν να μας κάνουν να θέλουμε να επιστρέψουμε
στις παλιές μας συνήθειες. Ωστόσο, κάθε αλλαγή συνοδεύεται από αυτή τη φάση. Η
αβεβαιότητα είναι μέρος της ανάπτυξης.
Πώς να Ξεπεράσουμε Περιοριστικά Μοτίβα Αυτογνωσία – Αναγνώρισε τα μοτίβα που σε
περιορίζουν. Ποιες συμπεριφορές επαναλαμβάνεις ασυναίσθητα; Πώς επηρεάζουν τις
σχέσεις σου, την εργασία σου, την ευημερία σου;
Εξερεύνηση του Αγνώστου – Δοκίμασε νέες προσεγγίσεις, ακόμα κι αν νιώθεις άβολα στην
αρχή. Η άνεση δεν είναι πάντα ένδειξη ότι κάτι είναι σωστό για εμάς. Μερικές φορές, το
δυσάρεστο συναίσθημα είναι ένδειξη ότι εξελισσόμαστε.
Αποδοχή της Αβεβαιότητας – Η ανάπτυξη απαιτεί να μάθουμε να ζούμε με την
αβεβαιότητα και να την αντιμετωπίζουμε με αυτοπεποίθηση. Δεν μπορούμε να έχουμε
πάντα τον πλήρη έλεγχο, αλλά μπορούμε να διαχειριστούμε τις αντιδράσεις μας απέναντι
στο άγνωστο.
Υποστήριξη – Οι αλλαγές γίνονται πιο εύκολες όταν έχουμε δίπλα μας ανθρώπους που μας
ενθαρρύνουν. Ένα υποστηρικτικό δίκτυο μπορεί να μας βοηθήσει να διατηρήσουμε την
πορεία μας όταν αμφιβάλλουμε για τον εαυτό μας.
Μικρά Βήματα – Δεν χρειάζεται να αλλάξουμε τα πάντα μέσα σε μία μέρα. Ξεκινώντας με
μικρές αλλαγές και δοκιμάζοντας νέες συμπεριφορές, μπορούμε σταδιακά να χτίσουμε νέα,
πιο υγιή μοτίβα.
Αυτοσυμπόνια – Η αλλαγή δεν είναι εύκολη και θα υπάρξουν στιγμές που θα νιώσουμε ότι
κάνουμε βήματα πίσω. Το σημαντικό είναι να μην τα παρατάμε. Να θυμόμαστε ότι η
πρόοδος δεν είναι γραμμική.
Η Δύναμη της Αλλαγής .Το ψάρι έξω από τη γυάλα μπορεί να φοβάται το άγνωστο, αλλά
ίσως είναι ακριβώς εκεί που θα βρει τον απέραντο ωκεανό που του ταιριάζει. Μπορεί να
χρειαστεί χρόνος, προσπάθεια και αντοχή, αλλά η ανταμοιβή της ελευθερίας και της
προσωπικής ανάπτυξης αξίζει κάθε λεπτό της διαδρομής.
Αν νιώθεις ότι έχεις παγιδευτεί σε μια ζωή που δεν σε εκφράζει, ίσως είναι καιρός να
τολμήσεις να βγεις έξω από τη «γυάλα» σου. Ο κόσμος είναι πολύ μεγαλύτερος απ’ όσο
νομίζουμε όταν βλέπουμε τη ζωή μέσα από τα περιορισμένα μας μοτίβα. Και μόνο όταν
αποφασίσουμε να κάνουμε το βήμα προς το άγνωστο, μπορούμε πραγματικά να
ανακαλύψουμε το εύρος των δυνατοτήτων μας.
Κωνσταντίνος Ηλιουδάκης
ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
+30 6906960956
Minoos 5,Argostoli
Επιστημονικός συνεργάτης του “Ευτυχείτε”
